Na fermosa cidade da Coruña, chegan as tradicionais festas que celebranse todos os anos durante o mes de agosto. Son as chamadas Festas de María Pita. Entre o gran número de actividades que promueve, destaca a “afamada” Batalla naval que terá lugar o mercores, 14 de agosto, a partir das 23:00 horas, e que puede ser seguido desde o Paseo Marítimo Riazor e Orzán.
Esta recreación é una homenaxe á vitoria que no ano 1589 cosechou a ciuda, ao mando da súa heroína María Pita, frente á pretensión dos piratas ingleses, ao mando do afamado pirata Francis Drake, de conquistar a cidade con seu escuadrón formado por oitenta navíos.
Pasou á historia como María Pita, ainda que en realide chamabase Mayor Fernández de la Cámara y Pita. E todo, por culpa dun erro burocrático. Pero pouco importa e o seu nome era real ou non.O verdadeiramente destacable é que esta heroína logrou, alá polo 1589, enardecer os ánimos dos soldados españois que se atopaban na Coruña para que seguiranan combatindo á inmensa flota do infame corsario Drake. Unha armada enviada por potestade da Pérfida Albión para tomar a cidade e acabar, xa de paso, cos restos da «Grande e Felicísima Armada» que había no seu porto, en cumplimento dos sonos de conquista de Felipe II. Sin embargo, o que ingleses non esperaban atopar era con esta muller. Unha heroína que, tras acabar ca vida dun alférez enemigo, lanzouse a contenda enarbolando a bandeira que éste había deixado caer.
Pero… Por que os ingleses elixiron A Coruña para o seu ataque? A día de hoxe esta cuestión é discutida polos autores. Algúns historiadores cren que os ingleses dirixiron os seus barcos até as devanditas costas debido a que crían erroneamente que se ían a reunir alí «200 naves con víveres, municións, cables e pertrechos en preparación de segunda xornada a Inglaterra». É dicir, que España estaba a preparar un novo ataque contra as costas inglesas en terras galegas. Ademais, o corsario Drake ía coa idea na mente de que na praza gardáronse (en pago por iso) «cinco millóns en ouro». Andaban bastante desencaminados, a verdade.
En todo caso, a cidade non só contaba con homes desexosos de defender as súas terras, senón que os muros da Coruña tamén gardaban un tesouro maior: centos de mulleres que, durante a resistencia, levaron pan e auga aos defensores para que non abandonasen os seus postos. E entre todas elas atopábase unha que tería -se cabe- unha relevancia aínda máis especial: María Pita.
En maio de 1589, Drake e a súa armada chamaron ás portas da Coruña. As velas inglesas avistáronse na noite do 3 e o 4. Con todo, ninguén podía supor que viñan con intencións de arrasar a cidade. Por iso, Don Juan Pacheco (capitán xeral de Galicia) ordenou enviar dúas galeras para pescudar as intencións daquela frota. Aínda mantiña ilusións, o home, de que os ingleses se achegasen só a saudar. Para a súa desgraza, quedou claro que viñan buscando *camorra cando trataron de *cañonear aqueles pequenos navíos. Animado polo inxente número de combatentes que dirixía,
Drake ordenou desembarcar ese mesmo día a 10.000 dos seus homes en 14 lanchones para ir tomando posicións. O seu avance foi retardado polos canonazos dos buques españois que defendían a cidade (apenas unha nave, dúas galeras e un galeón), pero finalmente lograron chegar a terra. Nas horas posteriores os asaltantes tomaron o barrio da Pescadería, situado fóra dos muros da cidade, acabando coa vida de 70 defensores. A vitoria foi de importancia, pois grazas a ela capturaron a artillaría do Galeón español San Bernardo, que estaba a ser reparado ao comezar o asedio. Apenas dúas xornadas despois os ingleses solicitaron aos defensores (uns 1.500) que se rendesen. Pero a resposta española foi unha negativa acompañada dunha salva de canón.
Tras tentar penetrar na cidade mediante escalas (e fallar brutalmente, devandito sexa todo) os ingleses decidiron deixarse de minucias e chamar á porta polas bravas. Desta guisa, non se lles pasou outra cousa pola mollera que facer estalar unha mina nunha zona do muro próxima ao convento de Santo Domingo. O explosivo non logrou abrir unha abertura no muro, aínda que si o deixou considerablemente danado. Desde ese momento os esforzos coruñeses diríxense a reparar o muro. Tarefa na que tomarán parte activa as mulleres e mesmo os nenos», engade Saavedra. O fallo, con todo, non amedrentou aos da raíña, quen se propuxeron volver facer saltar polo aire as defensas cunha nova carga de demolición. O día 14 foi o peor, pois era no que estaba planeado o asalto final inglés. O estalido non se fixo esperar, e despois de que saltase polo aire a muralla, a infantaría británica cargou pola abertura. Os españois recibíronlles cunha salva de arcabuz en primeiro lugar, e as pertinentes picas despois. Todo iso, acompañado a un tempo por un sen fin de baterías de canóns que *bramaban balas contra os inimigos. Sangue e morte e por aquí e por alá. Pola raíña e por vinganza uns, e polo rei e por salvar a súa terra outros.
O paso das horas trouxo consigo un cansazo incrible para ambos os bandos. Conta a historia (que non a lenda) que, cando a marabunta inglesa dispúñase a entrar na urbe, houbo unha figura que logrou deterlles: a dunha valerosa muller que, durante o asedio, vira morrer ao seu marido. En palabras de Valcárcel, esta moza (que pasou á historia como María Pita) matou o alférez, arrebatoulle a súa bandeira e alzouna por encima da súa cabeza para chamar ao combate (e dar ánimos) aos seus compañeiros. Existen varias versións sobre como levou a cabo esta xesta, aínda que as máis estendidas foron que o logrou dunha pedrada, ou que o fixo coa súa mismísima espada.
A recreación pirotécnica trata de simular esta invasión histórica da Coruña que chegan pola vía marítima á cidade, o desembarco dos mesmos, a resistencia heroica dos coruñeses, que se defenderon atrincheirándose na Porta Real e a aparición de María Maior Fernández, coñecida como María Pita, que defendeu a cidade evitando así que se alzase a bandeira británica en terras coruñesas. De feito, cóntase que a propia María Pita deu morte ao oficial inglés que portaba a insignia. Trátase pois dunha réplica *incruenta duns feitos que forman parte da historia da cidade.
A duración da batalla naval adoita estar nuns 25 minutos e utilízase preto de 1000 quilogramos de pólvora.
Os efectos que animarán ao público representarán o afundimento do galeón de San Juan mediante efectos acústicos, visuais, mariños e terrestres. Riazor cubrirase de vermello con seccións de abelorios, que emularán o fragor da batalla que enfrontou ao exército coruñés e ás tropas do pirata Drake. Nun primeiro momento as bombas e fogonazos do asedio inglés serán os protagonistas, mentres que para terminar a resposta coruñesa terá o colofón nunha fachada coas cores da cidade e unha tumba de flores no mar.
Até o ano 2008, a representación realizábase xunto ao Castelo de San Antón e Porta Real. Pero no ano 2009 cambiouse o escenario, que agora se celebra na enseada do Orzán. Realízase un disparo desde a superficie situada na punta das Escravas, outro desde a zona próxima á Domus. Desde ambos os puntos lánzase lume acuático.
Os dejamos en este enlace el ProgramafiestasMariaPita2019.