Se pensamos nos druídas, á maioría de nós o primeiro nome que lembramos é o de Panoramix, o druída que aparece nas historias da serie de cómic Astérix. Un personaxe que resulta atractivo pola súa sabedoría e habilidades. Pero a historia cóntanos que os auténticos druídas da época pouco parecíanse a el.
En primeiro lugar cabe asociar aos druídas coas culturas celtas (poboación de orixe indo europea da antigüidade) nas que aparecen, segundo os textos mitolóxicos irlandeses, as figuras dos druídas xunto cos:
- os “amdaurs” (aspirantes a druídas), reconocibles por utilizar túnicas de cor amarela;
- os “vates” (faith en Irlanda), que utilizaban túnicas de cor vermella, e eran os encargados de recoller todas as tradicións, crenzas e coñecementos e que tamén practicaban a profecía;
- os “bardos” (filid en Irlanda), coa súa túnica de cor azul, dedicábanse á poesía e a literatura, e cuxo papel consistía en amenizar festas e celebracións recitando e cantando as proezas de deuses e guerreiros.
Bardo
En todo caso, o rango superior ocupábano os druídas, que utilizaba túnicas de cor branca e que se encargaban principalmente de realizar os sacrificios rituais e familiares e, sobre todo, eran os xuíces supremos e inapelables. Era tal o respecto cara a eles que non necesitaban usar armas para percorrer territorios pertencentes a varios clans.
Os primeiros rexistros que se teñen deles proveñen desde o xa afastado século III a.C. por medio de Xullo César, quen falou sobre a capacidade e autoridade dos druídas para exercer xustiza e ditar sancións en xuízos públicos e privados. Xullo César, na súa obra, “A guerra das Galias”, manifesta que “querían persuadir aos seus discípulos de que as almas non morren, fixando que semellante doutrina, seguida das súas coroarios, conduce á virtude polo desprezo da norte”. Segundo César “Os druídas ensinan a doutrina segundo a cal a alma non morre, senón que despois da morte pasa dun a outro”. Segundo isto, a relixión dos druídas estaba baseada na transmigración das almas. Isto demostra sen dúbida a preocupación pola alma na sociedade celta. A orixe da alma, o seu destino e sobre todo a transformación desta tras a morte e no máis aló.
Ademais desta particular apreciación, César proclamou o exterminio desta relixión á que cualificou de “bárbara e inhumana”. Hai que ter en conta que os druídas eran quen podían converter e animar a estes pobos a constituírse nunha unidade política que, evidentemente, houbese contrariado as ambicións do famoso conquistador romano.
Plinio afirmaba que os druídas eran quen posuían os coñecementos médicos e máxicos tradicionais debido a que eran os que detentaban o papel de sanadores. De leste mesmo modo, estaban capacitados tanto para o uso de herbas como para a cirurxía.
Outros autores que manifestaron un evidente interese cara a eles foron Cicerón, Pomponio Mela ou Suetonio.
Os druídas eran moito máis que os sacerdotes da relixión celta. Eran os encargados dos temas referentes á relixión, a xustiza, a educación e todo o referente á política. A súa presenza era indispensable para numerosos actos políticos e sociais. Dunha indubidable elocuencia e sabedoría, estes homes de carballo mantiñan o seu coñecemento a bo resgardo baixo un alto segredo e transmitido soamente de forma oral.
As fontes de información sobre os druídas son escasas e en moitos casos, mesturadas con boas doses de fantasía. As dúas fontes fidedignas coas que podemos contar son os textos mitolóxicos irlandeses e as dos escritores clásicos.
Aos integrantes da clase sacerdotal chamásellos druídas, palabra que para algúns autores, caso de Plinio, ten raíz céltica –“derb” e “dru” queren dicir carballo- e significa “coñecedores do carballo”. En todo caso Aristóteles, no século IV a.C., é o primeiro autor en denominar druídas aos sacerdotes celtas.
Sabían ler e escribir grego e latín. Transmitían as súas historias de maneira oral, utilizando en moitos casos a poesía como recurso para fixar detalles. O feito de non deixar textos ocasionou que a súa historia, roles e costumes non fosen recollidos até séculos máis tarde.
Horóscopo Celta
A súa relación cos bosques ten a súa base en que estes, ao ser considerados moradas dos deuses polas tribos célticas, provocaban tanto adoración como. Alí celebraban asembleas, sentados en troncos sacros, desde onde administraban xustiza e decidían a paz e a guerra. Doutra banda é un antigo costume celta tocar madeira ante o anuncio dun feito ingrato, superstición que ten a súa explicación nos carballos azoutados polos raios e centellas nas tormentas, que como resultado induciron a crer que estas árbores debían ser a morada dos deuses, de aí o ritual de tocalos cando o perigo axexaba.
Para converterse en druída era necesario atravesar un adestramento próximo aos 20 anos, nos que os mozos recibían unha esmerada instrución en todas as áreas do coñecemento de man dos sabios. Entre os coñecementos e funcións dos sabios druídas, están a maxia, o uso de herbas e augas medicinais, a astronomía, a xeografía, e todo o concernente á natureza.
Os druídas estaban convencidos de que todo tiña unha alma (eran partidarios do *animismo) por iso é que o seu estudo e respecto pola natureza era absoluto. Practicaban o culto aos antepasados, non temían á morte xa que crían na transmigración da alma, e -a pesar de que levaban a cabo sacrificios humanos- predicaban o valor supremo do “ben”.
Tiñan altares no interior das súas moradas nos carballos, nas partes máis profundas dos bosques ou en grutas onde celebraban asembleas e reunións de estudo para discutir feitos sociais e filosóficos de gran transcendencia.
Os seus santuarios eran de pedra, organizados en forma circular e sen teito, para ver o firmamento e aínda se conservan algúns ao sur de Inglaterra, os templos ou Dólmenes de Avebury e de Stonehenge, preto de onde -segundo a lenda- foi enterrado o rei Arturo.
Adxudicábaselles unha gran capacidade máxica; proba diso é que os guerreiros celtas acudían a estes para recibir consellos, bendicións e amuletos que os protexerían nas batallas e volveríanos invulnerables grazas á maxia dos druídas. A súa capacidade de vaticinar o futuro debíase á práctica de ler o futuro nas entrañas das vítimas de sacrificio, nos graznidos dun corvo ou na capacidade de establecer conversación cos mortos, chamada nigromancia. Estrabón e Diodoro Sículo dicían que os druídas lían o futuro a través das agonías finais de vítimas humanas, relatando o primeiro que “golpeaban, por exemplo, nas costas cunha espada a un home elixido ritualmente como vítima e practicaban a adiviñación a partir das súas convulsións”.
As lendas adxudicáronlles tamén algúns poderes sobrehumans como a capacidade de alterar o tempo, volverse invisibles, predicir o futuro e converterse en animais. Hai un aspecto aínda máis escuro acerca desta caste de sacerdotes que resulta máis sinistra que o que se relataba ao comezo deste texto: especulouse coa posibilidade de que tamén sometesen aos bebés a sacrificios, aínda que no seu maior parte eran os ladróns ou enfermos os que morrían nos rituais. O touro foi un dos animais que tamén formaba parte destas cerimonias.
Isto entraba en relación ao ser considerados tanto como os máximos expoñentes da maxia como quen gardaban os segredos e tamén a escritura ogámica, a lingua dada polo deus Ogma (deus da sabedoría). O seu uso, ademais de facerse en pedras case sempre funerarias, atribúese aos druídas. O ogam era considerado unha porta de acceso a profundos segredos e reservado aos sabios druídas.
Sacrificios humans
Os sacrificios humanos eran, do mesmo xeito que para os nórdicos “necesarios” nalgunhas situacións. Grazas a César sabemos que os celtas, antes de enfrontarse a unha batalla na que poderían perder a vida ou ante o perigo de morrer por unha enfermidade grave, realizaban un sacrificio. Para evitar a morte tiñan que levar a cabo devandito sacrificio, onde daban unha vida a cambio da súa. Este sacrificio era levado a cabo por un druída, como é obvio. Nos casos onde o sacrificio fose realizado en honra a un deus, mataban á vítima asestándolle un golpe nas costas cunha espada. Outras veces cravábanlles frechas ou lles crucificaban nun templo.
Estrabón afirmaba que nunca se procedía a levar a cabo un sacrificio humano se non había un druída presente. Leste, realizaba adiviñacións mentres observaba como morría a vítima. Tamén podían realizar agoiros consultando as súas entrañas (e a maneira en que caían). Outra forma de sacrificio consistía en introducir a seres humanos e animais nun gran home de palla.
Outro dos sacrificios levados a cabo polos druídas era o que narra Plinio sobre o ritual de recollida de muérdago. Despois de cortar a planta, levábana en procesión en actitude de gran solemnidade con dous touros brancos aos que sacrificaban a continuación en calidade de ofrenda. Os druídas cortaban o muérdago cunha fouce de ouro consagrada, dunha forma cerimonial e mística. Para eles, esta planta parásita, simboliza o sacrificio divino, o descenso do espírito cara á materia.
O muérdago e os druidas
Merlín é posiblemente o druída máis famoso da mitoloxía celta. Grazas ás lendas artúricas e posteriormente ás adaptacións ao cinema todo o mundo ouviu falar de personaxes tan emblemáticos como Merlín, Arturo, Morgana, Lancelot, Xenebra e Perceval provenientes do folclore medieval. Nas súas historias mestúrase as lendas de cabalaría, a procura do Graal e os antigos mitos celtas.
Como meigos, chamanes, videntes, os druídas foron vistos de moitas formas e para o cristianismo, foi sobre todo unha ameaza. O fin dos druídas veu coa chegada do cristianismo á Galia no Século IV. En Gales disipáronse rapidamente aínda que sobreviviron até ben entrada a Idade Media os bardos, dedicando a súa arte ás cortes principescas. En canto a Irlanda, xa sabes que o cristianismo penetrou de forma tardía, polo que os druídas da illa esmeralda existiron até a metade do século V. Desta maneira, o druidismo desapareceu por completo, lamentablemente.
