Búffalo Bill, a construcción dunha lenda

Convidámosvos a acompañarnos nunha pequena viaxe no espazo e tempo para chegar ao salvaxe Oeste. Imos en busca dun personaxe de lenda, Búffalo Bill.

E é que este famoso vaqueiro concentra a imaxe romántica do salvaxe oeste, que difundiu cos seus espectáculos circenses.

A súa biografía, como veremos logo, haberanos dun home polifacético, pois foi un cazador de bisontes, buscador de ouro, rastrexador, explorador, guía de caza, tirador, soldado do exército americano, showman en varios espectáculos do oeste nos que se recreaba, de forma dramatizada, a vida no oeste americano, nos que exercía ademais como empresario.

 

Biografía de Búffalo Bill Cody

De nome William Frederick Cody, naceu o día 26 de febreiro do ano 1846, no estado de Iowa, concretamente en Scott County (EE.UU). Era fillo Isaac, dun home de negocios canadense e María, unha mestra americana.

Viviu durante varios anos na cidade do seu pai, Toronto, en Canadá, antes de regresar con toda a súa familia ao Territorio de Kansas.

Os seus pais foron activos no movemento abolicionista, tema en pleno auxe naqueles tempos, e que terminaría derivando nunha guerra civil.

Empezou desde moi novo a tentar lograr saír adiante, utilizando o cabalo como medio de vida, sobre todo tras o falecemento do seu pai (foi apuñalado nun discurso a favor da abolición), cando William tiña apenas 11 anos de idade.

Con vinte anos xa acreditaba ser un bo xinete, rastrexador e tirador.

Con 14 anos tentou alistarse no exército, pero non puido facelo pola súa curta idade. Colaboraría igualmente como explorador para o exército da Unión.

 

Desempeñou numerosos e diferentes oficios. Así, sábese que traballou como asistente de mensaxería para a compañía Pony Express, foi buscador de ouro, traballou como explorador nas campañas do Quinto de Cabalería do exército americano na guerra contra os indios que habitan o territorio ao oeste do rio Mississippi.

Tamén se dedicou á caza do búfalo, na que demostrou grandes habilidades, e cuxo destino era obter carne para alimentar aos traballadores do ferrocarril do Pacífico, que se estaba construíndo neses momentos para poder dinamizar os territorios de expansión. Para iso asinou un contrato coa empresa ferroviaria Kansas Pacific Railroad. Foi a época na que trabou amizade con outra futura lenda do oeste americano, e turbia personalidade: Wild Bill Hickock.

 

Tras o falecemento da súa nai, Cody alistouse no 7º Rexemento de Cabalería de Kansas e combateu para a Unión durante a Guerra Civil.

No ano 1866 contraeu matrimonio con Louisa Frederici, coa que tería catro fillos.

 

De 1868 a 1872, como soldado, William Cody loitou nas Guerras Indias e formou parte das represalias contra os indios en resposta polo masacre das tropas de Coster durante a Batalla de Little Bighorn.

 

No ano 1895, Cody traballou en Wyoming, onde fundou a cidade de Cody, a uns 80 quilómetros do parque de Yellowstone. Co tempo converteuse nun atractivo turístico para moitos dignatarios e líderes políticos que viñan buscando a súa lenda.

Foi tal a súa pericia cazando bisontes, que se di que en tan só 8 meses foi quen de abater 4.280 exemplares.

Froito de toda a súa extensa traxectoria, converteuse nun home con grandes coñecementos do territorio do afastado Oeste, ademais de entender e comprender os costumes dos nativos destas terras.

Con esta traxectoria e nun país novo, necesitado de mitos e lendas, é fácil entender a difusión que tiveron as súas actividades, alcanzando así o grao de heroe popular, protagonizando primeiras páxinas de xornais e varias novelas.

A súa vida cambiou cando o escritor Ned Buntline elixiulle como figura literaria para os seus exitosos folletines sobre Búffalo Bill, onde o autor falaría dos maiores logros de Cody en vida, pero aumentaría ou mesmo inventaría a maioría deles. En 1872, Ned convidaría a Bill a actuar nunha obra que reconstruía as historias do Vello Oeste. William interpretábase a si mesmo, aínda que nunca actuara e as súas primeiras actuacións foron moi amateur. Búfalo Bill tiña unha presenza magnética no escenario. Pasou 10 anos actuando neste espectáculo do Vello Oeste, onde o seu papel principal foi reconstruír a batalla na que arrincou o coiro cabeludo ao guerreiro indio Cheyenne Cabelo Amarelo.

 

No cume da súa fama, as clases acomodadas da Costa Este, así como a nobreza europea, reclamaban os seus servizos como guía nas súas partidas de caza. Consciente da admiración que espertaba a súa figura, no ano 1883 fundou o seu propio espectáculo, en Omaha (Nebraska) unha mestura de actuación circense e lección de historia na que dramatizaba a vida do Afastado Oeste e incluía pintorescas exhibicións de puntería, equitación e condución de dilixencias. Na súa repartición figuraban grandes tiradores, indios (o mesmo Toro Sentado chegou a formar parte del)/del) e animais. Este espectáculo levaba por nome: “Búffalo Bill’s Wild West”.

 

Este espectáculo viaxou por todo Estados Unidos durante case vinte anos, chegando a ter ata 1200 empregados. Era algo moi ecléctico pois en escena aparecían desfiles de cabalos e xinetes non precisamente propios destas terras: turcos, gauchos, árabes, mongoles, cosacos,… Tamén participaba Toro Sentado e uns vinte dos seus guerreiros. E personaxes reais, como Annie Oakley e o seu marido Frank Butler facían demostración de tiro.

 

Había simulacións teatralizadas de ataques indios a caravanas de carretas, asaltos a dilixencias, etc, participando outro  personaxe moi coñecido: Calamaity Jane. O espectáculo polo xeral concluía cunha representación melodramática da batalla de Little Big Horn, na cal Cody facía o papel do xeneral Custer.

 

Adultos e nenos sorprendéronse ao ver en vivo as historias que leran nos xornais e revistas.

 

Despois de gañar América, Búfalo Bill levou á súa compañía a unha xira por Europa, onde actuarían para a Raíña Victoria no seu xubileu. Con todo, un grave accidente ferroviario marcaría o principio do fin do gran espectáculo de Búfalo Bill. Incriblemente, o accidente non tivo vítimas humanas fatais, pero o espectáculo perdera máis de 100 animais, incluíndo as dúas monturas máis famosas: O Público e O Fígado. Ademais, unha das estrelas máis famosas do espectáculo, a famosa tiradora Annie Oakley, resultou gravemente ferida.

O espectáculo de Búfalo Bill recuperaríase da traxedia, pero unha serie de investimentos infrutuosos levarían á quebra a Bill. O seu programa iría a unha poxa para pagar as súas débedas.

 

Cody retirouse do mundo do espectáculo apenas dous meses antes do seu falecemento, que tivo lugar no seu fogar en Denver, o día 10 de xaneiro do ano 1917, como consecuencia dunha enfermidade renal.

Foi enterrado, por propio desexo, na montaña do posto de observación de Colorado, ao oeste da cidade de Denver.

 

Pero ese desexo non puido ser cumprido inmediatamente, xa que para realizar o enterro houbo que esperar a chegada do verán, para que o chan non estivese conxelado. Por iso, durante varios meses, o corpo de Cody estivo nunha funeraria de Denver

O seu funeral oficiouse seguindo o rito masónico.

 

 

Anécdotas

Cunha vida tan polifacética, longa e nun mundo tan cambiante é fácil supoñer que hai un gran número de anécdotas relacionadas coa súa vida, algunhas certas, outras inventadas, e as demais, quen sabe. Vexamos algunhas delas:

 

• A orixe do seu apodo (Búffalo Bill):

Parece ser procede de dous acontecementos: a súa fama como cazador de bisontes (búffalo en inglés). E Bill procede do alcume que utilizaba outro cazador de bisontes, chamado William que dicía que era o verdadeiro Búfalo Bill. Para resolver a disputa polo título, William Cody e William Comstock pelexáronse por quen mataba máis búfalos. Cody matou a 68 búfalos en só 8 horas de competencia, un cada sete minutos, mentres que o seu rival mataría a 48, podendo ser a clave do éxito de Cody o feito de utilizar un rifle de repetición que, aínda que máis curto, permitía realizar moitos máis disparos que o seu rival. Así, Búfalo Bill consolidaría o seu alcume.

 

• As vicisitudes da Medalla de Honor que lle concederon:

Búffalo Bill recibiría, no ano 1872, a Medalla de Honra polos seus actos de valentía, mentres servía, en calidade de explorador civil para o 3ª Rexemento de Cabalería. Esta medalla foille revogada o 5 de febreiro de 1917, vinte e catro días despois da súa morte, porque ao ser el un civil non era elixible para a condecoración segundo as novas pautas vixentes en 1917. A medalla foille restaurada polo exército en 1989.

 

• Búffalo Bill en Barcelona:

Desembarcou no porto de Barcelona, acompañado do seu circo, o 18 de decembro de 1889, ás 11 da mañá. Permanecería na cidade durante cinco semanas.

Na cidade a expectación era grande desde que meses antes anunciásese a chegada do espectáculo do lendario cazador de bisontes. Un xentío de cidadáns apiñouse no porto para recibir á compañía e o propio Búffalo Bill deu unha multitudinaria rolda de prensa rodeado de indios baixo o mesmo monumento a Colón na que informou que actuaría nun hipódromo construído para a ocasión na rúa Muntaner que tiña capacidade para 2.000 persoas.

Corría o rumor de que cada vez que Búffalo Bill chegaba a unha cidade soltaba uns búfalos pola cidade para logo darlles caza a lazo polas rúas, cousa que non ocorreu para decepción do público que viu como os animais eran desembarcados nas súas correspondentes gaiolas.

O novo hipódromo construído expresamente para a ocasión, na esquina das rúas Aribau e Rosellón e cuxa entrada estaba situada na rúa Montaner do barrio de Gracia era o escenario escollido para levar a cabo a representación de William Frederick Cody, como se chamaba en realidade.

Unha das atraccións da compañía eran os 200 indios que formaban parte do espectáculo e que, sempre segundo a prensa da época, aloxábanse nas súas propias tendas de campaña e tiñan prohibido saír sós pola cidade sen ser debidamente escoltados xa que eran extremadamente perigosos “pois son temibles e cometen toda clase de desmáns se proban bebidas alcohólicas, ás cales son sumamente afeccionados, sobre todo ao augardente”. A prensa fixo fincapé en que “os indios e os brancos do campamento durmían separados para «evitar unha nova guerra”.

O 21 de decembro celebrouse a primeira actuación a uns prezos que oscilaban entre unha e cinco pesetas, un verdadeiro fortunón para a época pero que moitos barceloneses seguiron gratis desde as azoteas dos edificios próximos.

Os números máis aplaudidos foron cando un mexicano entrou cunha bandeira española acompañado dun soldado norteamericano con outra de barras e estrelas, e cando Búffalo Bill demostrou as súas habilidades co rifle acertando a unhas bólas de cristal que lle ían lanzando uns indios mentres el cabalgaba ao galope.

Como anécdota especial en Barcelona dise que Búffalo Bill, afectado dunha terrible dor de moas, acudiu ao Hospital da Santa Creu e foille extirpada unha peza dental que estivo exposta no hospital ata que alguén a roubou e perdéuselle a pista definitivamente.

 

• O seu legado:

En contraste coa súa imaxe estereotipada de home duro, Búffalo Bill impulsou os dereitos dos indios americanos e das mulleres. Ademais, a pesar do seu pasado como cazador de bisontes, apoiou a súa conservación denunciando a caza furtiva e presionando para instaurar unha tempada de caza.

Sendo un explorador da fronteira que respectou aos nativos, foi un partidario firme dos seus dereitos. Empregou a moitos indíxenas ademais da Toro Sentado, coa convicción de que o seu espectáculo dáballes a eles a posibilidade dunha vida mellor, chamándoos “o anterior inimigo, actual amigo, o americano”.

A súa imaxe explotouse como parte da cultura americana, tal e como se reflicte na aparición da súa persoa en numerosos traballos audiovisuais, cinematográficos, literarios, televisión etc.

A cidade de Cody, en Wyoming, foi fundada en 1896 por Cody e varios investidores.

 

• O se museo:

Na cidade de North Platte, Nebraska celébrase o “Nebraskaland Days”, un festival anual que inclúe concertos e un rodeo grande. O fogar de Cody, en North Platte, é un museo e un destino turístico para os miles de persoas que o visitan cada ano.

 

• Búffalo Bill no cinema:Protagonista de moitas obras e creacións en todos os medios de difusión e comunicación: prensa, literatura, arte, cinema, televisión. Neste ámbito, o cinematográfico, localizamos máis de 50 producións (seguramente sexan moitas máis) nas que, ou ben como protagonista, ou ben como personaxe secundario, o noso xa coñecido William Frederick Cody, acapara a historia principal. Vexamos algunhas delas:
  • A última fronteira, de 1926, de George B. Seitz, contando como protagonista co actor William Boyd
  • Wyoming, do ano 1928, dirixida por W.S. Van Dyke, e interpretado por Willian Faibanks
  • Búffalo Biil, de 1936, dirixida por Cecil B. DeMille. O protagonista era Gary Cooper.
  • As aventuras de Búffalo Bill, do ano 1944, dirixida por William A. Wellman e na que o papel protagonista corre a cargo de Joel MacCrea.
  • Búffalo Bill en territorio Tomahawk, de 1952, dirixida por Bernard B. Ray, e con Clayton Moore liderando a repartición.
  • O triunfo de Búffalo Bill, de 1953, dirixida por Jerry Hopper. Nesta ocasión Cody é interpretado por Charlton Heston.
  • Búffalo Bill e os indios, produción de 1976 dirixida por Robert Altman. O intrépido protagonista desta historia é interpretado por Paul Newman.
  • Wild Bill, do ano 1995, longametraxe dirixida por Dexter Fletcher e protagonizado por Keith Ian Carradine.

 

 

Conclusións

Búffalo Bill Cody foi unha figura e polifacética, cuxa vida e carreira deixaron unha pegada duradeira na historia do Salvaxe Oeste e na cultura popular.

Forma parte dese elenco de lendas do Afastado Oeste americano no que tamén teñen cabida outros personaxes como Billy o Niño, Toro Sentado, Jesse James ou Wyatt Earp, entre outros. Cada un deles pasou á historia por moi distintos motivos; no caso de Bill pola súa extraordinaria puntería.

 

Búffalo Bill foi, en boa medida, o inventor do western, pero non só iso, tamén forxou unha identidade nacional para un país en proceso de construción. Moitas das claves do espírito nacional de Estados Unidos xorden da posta en escena do seu circo.

 

 

E rematamos esta publicación, confiando en que, a pesar da súa longa extensión, resultase do voso interese, e nese caso gustaríanos que nolo fixésedes saber pulsando no botón “Gústame”. Ademais, animámosche a achegar algún comentario, e se tes interese, subscribirche de xeito gratuoito á Newsletter do Blog para manterche sempre informado sobre as novas publicacións do Blog.

Por último, se vos gustou o suficiente como para compartilo nas vosas redes sociais, estariamos realmente encantados de que así o fixésedes.

 

 

Referencias

HistoriaUniversal.org. (2023). Búffalo Bill Cody: Figura del Salvaje Oeste y espectáculos. HistoriaUniversal.org. Recuperado de https://historiauniversal.org/buffalo-bill-cody-figura-del-salvaje-oeste-y-espectaculos/

https://www.biografiasyvidas.com/biografia/b/buffalo.htm

https://www.elcafedelahistoria.com/buffalo-bill-barcelona/