AĀ cor negra no vestir pasou por asociarse Ć” morte, despois Ć” austeridade e ao poder e, finalmente, Ć” elegancia.
Na arte, a cor negra identifĆcase co tenebrismo de Caravaggio, ZurbarĆ”n, Ribeira⦠ou coas pinturas da Ćŗltima etapa de Goya coƱecidas como as pinturas negras.
O certo Ć© que a connotación negativa da cor negra debĆ©mosllo ao cristianismo.Ā A partir do ano 1000 a simboloxĆa cristiĆ” empeza a identificar a cor negra coa cor do mal en xeral e do maligno en particular. AsĆ queda reflectido na iconografĆa do romĆ”nico e do gótico onde o diaƱo e os seres diabólicos aparecen representados en negro. Os monxes benedictinos conservaron o seu hĆ”bito negro en contraste cos monxes brancos do CĆster. Estes Ćŗltimos vĆan nos hĆ”bitos benedictinos o sĆmbolo do diaƱo e do pecado, mentres os primeiros usĆ”bano como sĆmbolo de humildade.
Tampouco os animais negros saen moi ben parados nesta época. Os gatos negros e os corvos serÔn vistos como animais violentos, pouco fiables e próximos ao maligno.

Tenebrismo. ZurbarƔn
Na Castela medieval podemos identificar a cor negra con catro significados bƔsicos:
- A súa asociación coa escuridade e as tebras
- Instrumento para a exteriorización da dor e da tristeza (o loito)
- Medio de expresión da penitencia e a humildade (hÔbito de diversas ordes monÔsticas como a Orde de Santo Domingo)
- Manifestación da honestidade (cor propia do estamento eclesiÔstico)
Son moitas as obras pictóricas nas que se representa Ć” virxe: A virxe co neno de Tiziano; A Inmaculada Concepción de Murillo; A Virxe MarĆa co neno de Leonardo DĆ” Vinci; A Coroación da Virxe de VelĆ”zquez⦠pero en ningunha delas represĆ©ntase Ć” virxe con vestimenta de cor negra (xeralmente utilĆzase o branco, o vermello e o azul). Soamente aparece a virxe con manto negro nas obras de representación da crucifixión ou morte de cristo. Desta maneira en obras como A Crucifixión de Juan de Flandes ou A Dolorosa de Murillo; a cor negra utilĆzase como simboloxĆa de duelo. Pola contra, a cor branca do sudario representa a resurrección.

Virgen Dolorosa, de Murillo
Pero non debemos esquecer que a cor negra tamĆ©n se identifica cunha parte da historia de EspaƱa que chegou atĆ© nós a travĆ©s da pintura, concretamente dos retratos de corte. Cando pensamos nos distintos reis da dinastĆa dos Austrias, pensamos en negro. A identificación desta cor cunha dinastĆa que reinou en EspaƱa entre os sĆ©culos XVI a XVIII, levounos a identificar esa Ć©poca da historia de EspaƱa -de forma errónea e polo anteriormente relatado en relación coa simboloxĆa do negro-, como unha Ć©poca escura, melancólica, sobria e triste, pero? nada mĆ”is lonxe da realidade.
A chegada do negro a EspaƱa na vestimenta, foi debido ao descubrimento do Novo Mundo e Ɣ influencia borgoƱona no vestir que acompaƱou a Carlos I a EspaƱa.
A cor negra puro era imposible de manter nos tecidos de maneira permanente atĆ© o descubrimento de AmĆ©rica. Coa chegada dos espaƱois ao Novo Mundo, descóbrese o pau de Campeche, unha Ć”rbore orixinaria de MĆ©xico que consegue un negro intenso, chamado Ć” de corvo, que se fixaba Ć” roupa de forma permanente. Ao ser un produto importado, esta tinguidura tiƱa un custo elevado, polo que quedou como un produto de luxo, que se converteu en sĆmbolo de status.

Palo de Campeche
Estamos en pleno Renacemento, onde o individualismo adquire un gran protagonismo. Este cambio de mentalidade levarÔ consigo, entre as partes dirixentes, o gusto pola vestimenta, desatando unha paixón polo luxo no vestir. Neste momento é cando empeza a imporse o negro na corte española.
Carlos de Habsburgo chegou a España en 1517. Era un mozo que crecera no estranxeiro, do que trouxo os seus costumes, o seu idioma e a súa maneira de vestir. O primeiro dos Austrias sementou ao seu paso influencias flamencas, francesas, e alemÔs. Estableceu a etiqueta *borgoñona na corte española do que formaba parte o uso da cor negra.
Pero non serĆ” atĆ© a chegada de Felipe II (1556-1598)Ā cando o negro converteuse nun aceno de identidade e nun signo de autoridade e poder, non só para o rei, senón para os conselleiros e en xeral para todos os cortesĆ”ns. AplĆcase o termo vestir Ć” espaƱola que marcarĆ” estilo en toda Europa atĆ© o sĆ©culo XVII no que se impón a moda versallesca.

Felipe II
Pero non soamente o uso da cor negra serĆ” copiada polo resto de cortes europeas. Os espaƱois son os amos do mundo, e como tales aparecen retratados para a posteridade: con xestos de altivez e autoridade reforzada pola sĆŗa vestimenta e adornos. AsĆ podemos observar que o traxe ocultaba a sĆŗa pel a excepción do rostro e as mans. A vestimenta consistĆa, no caso do home,Ā nunha camisa sobre a que se superpoƱĆa un xubón e calzas curtas que deixaban Ć” vista as pernas que se cubrĆan con medias Sobre o xubón se superpoƱĆa un coleto ou ropilla. O calzado era plano e apenas decorado, usĆ”ndose tamĆ©n botas altas e estreitas que chegaban Ć” coxa e que se atabanĀ as calzas.
A cor negra contrastaba co branco dos pescozos de encaixe que recibĆan o nome de lechuguillas, porque a sĆŗa forma rizada lembraba Ć”s follas da leituga. O fondo negro no vestir, realzaba as xoias entre as que destacaba o toisón de ouro colgado nunha cinta, no caso da realeza, e as perlas no caso dos demais membros da Corte, sobre todo entre as damas.
Pero esta moda do negro non foi só unha cuestión estĆ©tica e de transmisión de autoridade e riqueza, senón que influĆu tamĆ©n na relixión, concretamente na Reforma protestantes e na Contrarreforma católica.
Os grandes pensadores e defensores do protestantismo rexeitaron o luxo no ornato en xeral, pero tamĆ©n no vestir, avogando pola sinxeleza e austeridade. Pola sĆŗa banda, o mundo católico da contrarreforma reclamaba Ć” sĆŗa fieis discreción e sobriedade, aĆnda que a Igrexa non o practicase.
AsĆ, de ser unha cor demonĆaco e do pecado, o negro converteuse no mĆ”is utilizado na vestimenta europea atĆ© o sĆ©culo XVII.
Ao longo do silo XVIII o negro destinarase ao loito e a determinados oficios. Os xuĆces e os acadĆ©micos usan a toga negra como sĆmbolo de certa autoridade ou distinción social, como saber e poder intelectual.
A partir do século XIX o negro é utilizado polos homes de negocios, determinados oficios e mesmo o servizo doméstico. O abaratamento das tinguiduras artificiais, por mor da Revolución Industrial, convérteno nunha cor mÔis accesible e prÔctico.
Non serĆ” atĆ© a irrupción de Coco Chanel no 1920 cando o negro no vestir convĆ©rtese en sĆmbolo de elegancia. Grabrielle ChanelĀ foi contemporĆ”nea e amiga das grandes figuras da arte da Ć©poca: Picasso, Duchamp, Renoirā¦). A ela debĆ©moslle o ensalzamento do negro como sinal inequĆvoco de elegancia atemporal, no seu momento custodiado polos serventes e usado só para os momentos de loito.
A partir do momento Chanel, moitos modistos e modistas abanderaron o uso da cor negra nas súas creacións. Hoxe falar de cor negra en moda, é falar de alta costura.
Actualmente, como dixo Gianni Versace: «O negro é a quintaesencia da simplicidade e a elegancia».
En conclusión, a simboloxĆa da cor negra no vestir,Ā nace cun significado negativo relacionado coa morte, a escuridade, o demonĆaco, a tristeza⦠herdados do mundo antigo. Con todo ao longo da historia este significado vai cambiando empezando a relacionarse cos valores de honestidade e humildade atĆ© chegar a ser unha cor representativa de poder e autoridade na Ć©poca de Felipe II atĆ© a Ć©poca actual no que se identifica coa elegancia.
BibliografĆa:
āEl color negro: luto y magnificencia en la corona de Castillaā. David Nogales Rincón, D. Universidad Complutense de Madrid.
āEl negro espaƱolā, de BĆ”rbara Rosillo.