En Roma dábase moita importancia á cabeleira, pois a calvicie, ata entre os homes, considerábase un deshonor e ata en época tardía as damas non coñecían ou lles estaba vedado o uso do chapeu. O tocado tiña suma importancia pois asumía o papel de elemento esencial que caracterizaba a unha persoa e reflectía a súa situación e gusto á hora de presentarse ante os demais. Logo, no período imperial, produciuse unha verdadeira invasión dos postizos (as pelucas), utilizados por gran cantidade de mulleres permitindo maior variedade nos tocados. Ademais tivo moita aceptación en Roma a moda de tinguirse os cabelos. Durante o primeiro período imperial, ás damas romanas gustáballes tinguirllos de cor vermella ou poñerse postizos feitos con cabelos cobrizos das mulleres bárbaras; non faltaban as tinturas negras e de cor cinza mentres que estaban absolutamente prohibidos o amarelo ou o azul pois se reservaban ás cortesás.
Os romanos, nalgúns momentos da súa historia cortábanse o pelo e rapábanse polas influencias que chegaban. Ademais, mantíñanse algúns rituais, iso si, por exemplo a primeira barba que se afeitaba un mozo debía cortala un tonsor. Os mozos ata non ter as primeiras canas non lla afeitaban xa que era un símbolo de vellez.
O peiteado da muller durante a República era moi sinxelo pero se dificultó coa chegada do Imperio. Ao principio, os peiteados das mulleres eran moi simples: deixaban caer o seu pelo polos seus ombreiros, ligándoo só cunha cinta de pelo. Con todo, os peiteados volvéronse moito máis elaborados rápidamente.
acíanse trenzas, moños moi complexos, rizos, redecillas, postizos e tintes. O pelo curto nunca se levou de moda. O peiteado das mulleres romanas consistía en levar o pelo partido pola metade con longas trenzas sobre o peito e que estas trenzas estivesen adornadas con cintas. Tamén levaban tocados e o máis usado era o que taba a cabeza e o pescozo. Usaban peitees de todo tipo de materiais (bronce, marfil, óso, carey, ouro) cos que se peiteaban de raia no medio para diario e con peiteados elaborados, con trenzas e chongos, en ocasións especiais. As mulleres romanas tamén usaban pelucas.
Os peiteados adornáronse con diademas, alfileres, peinetas de carey e de óso, cintas, ata ás veces introducíanse frasquitos de veneno e perfumes que ían disimulados entre os cabelos e que podían ser utilizados nun momento determinado. Na época imperial avanzada púxose de moda unha diadema adornada ou entretejida con perlas.
Ademais de seguir as modas do peiteado, as matronas romanas pasaban longo tempo intentando mellorar a súa imaxe co coidado e embellecimiento do seu cabelo. A aplicación de tintes e ungüentos, a elaboración de rizos e a ornamentación con distintos complementos eran tarefas que ocupaban ás ornatrices e permitían ás señoras vanagloriarse dunha beleza máis artificial que natural.
Tinguirse o pelo chegou a ser común entre as damas romanas moi pronto. Nunha época tan antiga como a de Catón introduciuse en Roma o costume grego de colorear o pelo de amarelo avermellado, pero as longas guerras contra os germanos acentuaron o desexo de imitar as louras cabeleiras das escravas apresadas. Para fixar o peiteado elaborado e marcar os rizos, a ornatrix aplicaba en ocasións clara de ovo batida ou goma arábiga mesturada con auga.
A muller libre mostraba a súa posición socioeconómica ostentando complexos e elaborados peiteados, distinguíndose así da escrava que recollía normalmente os cabelos de forma moi simple. A muller sen recursos económicos suficientes supliría coa súa habilidade persoal a falta de medios para realizar un peiteado seguindo a moda.
Un cabelo coidado era un ornato imprescindible para exercer a sedución e mostrar coquetería. Levar unha melena solta podía significar desaliño ou mostra de dor e desesperación. As Bacantes nas festas das Bacanais soltaban o seu pelo como sinal de lujuria e desenfreo. O cabelo sen suxeitar era na literatura símbolo de sedución e erotismo, polo que a deusa Venus era representada a miúdo coa súa cabeleira descansando sobre os seus ombreiros sen adorno algún.
En canto ao coidado do pelo dos varóns na antiga Roma, este tivo certa importancia e estivo sometido ás modas das diferentes épocas pois a calvicie considerábase deshonrosa.
Os homes en Roma empezaron a cortarse os cabelos e a afeitarse a barba por influencia dos gregos; pero non seguían uns hábitos comúns, excepto en rituais: os mozos ofrendaban a primeira barba cortada a unha divinidad, cando se convertían en adultos e os homes deixaban de afeitarse como a mostra de duelo.
O encargado do coidado dos cabelos e barba era un escravo da casa, pero posteriormente encargábanse especialistas, tonsores, que montaban os seus establecementos ambulantes na rúa, tonstrinae.
As estatuas de personaxes masculinos emperadores, senadores e outros maxistrados móstrannos a variedade de peiteados dos homes en Roma.
Aproximadamente a partir do 300 a. c. os homes levaban o pelo curto. O pelo era ben visto socialmente, así que os homes calvos intentaban cubrir o seu calvicie tanto como fose posible. Os emperadores tamén influenciaron nas tendencias dos peiteados masculinos. Nerón adoptou un tipo de pelo rizado que se puxo de moda rápidamente por todo o imperio, e ata as patillas fixéronse populares. Posteriormente, o emperador Constantino puxo de moda que os homes se tiñeran o pelo de diferentes cores, o que foi tendencia ao longo do imperio.
Doutra banda, tanto as mulleres como os homes desa época se depilaban con ceras ou pinzas especiais, considerábano unha cuestión de higiene.
As mulleres romanas consideraban belo que as cellas estivesen unidas sobre o seu nariz, para conseguir tal efecto utilizan unha mestura de ovos de formiga machucados con moscas secas.
En canto aos chapeus, a súa utilización era case nula. As mulleres de por si non os utilizaban, salvo algunhas escravas. Os homes utilizábanos pero moi raramente e preferían non facelo. Atopamos o cucullus, ou gorro de viaxe; e nos libertos, como símbolo da súa liberdade, o pileus, un gorro con forma de capuchón. Nos teatros abertos, onde o sol podía ser molesto, adoitábase utilizar un chapeu alado coñecido como petasus.
