Abu Amir Muhammad ben Abi Amir a o-Ma Afiri, mais coñecido como Almanzor foi un militar e político andalusí, caudillo do Califato de Córdoba e chambelán de Hisham II, o terceiro califa omeya de Córdoba.
Este caudillo árabe pasou á historia polas súas campañas contra os cristiáns.
Entre os anos 977 e 1002 levou a cabo un total de 56 incursiones en terras cristiás sen coñecer a derrota, razón pola cal recibiu o sobrenome da o-Mansur billah (o Victorioso de Alá), co que pasaría á historia. Tratábase de razias rápidas e devastadoras, realizadas durante os meses de primavera e verán, que tiñan por obxecto sem
brar o terror entre os habitantes dos reinos cristiáns do norte peninsular.
As riquezas e o recoñecemento non eran lo más salientable para Almanzor que estaba disposto a levar a palabra de Mahoma a todos os recunchos da península Ibérica, aínda que fóra pola forza das armas. Aa súas continuas victorias sobre os reinos cristiáns extenderán a iniciativa de que era un brazo ejecutor da intención suprema de Alá. A yihad ou «guerra santa», inspirada pola ley islámica, era o medio para conseguir os seus propósitos.
El soado caudillo musulmán invadiu Galicia e foi o que logrou chegar máis o norte do territorio peninsular, pasando Lugo ata Ortigueira e p
enetrando en Santiago de Compostela. En liña coa súa intención de manter a súa posición de forza na o-Andalus, non había mellor escaparate que saquear un dos centros de culto do cristianismo. Por iso, no verán do ano 997, abordelou Santiago de Compostela, despois de que o bispo Pedro de Mendoza evacuara a cidade, deixándoa deserta polo temor dos seus moradores cara á coñecida crueldade de Almanzor.
Entrou dacabalo na igrexas e queimou o templo prerrománico pero respectando o sepulcro do Apóstolo. Isto permitiu a continuidade do Camiño de Santiago. Segundo conta Alfonso X o Sabio, Almanzor fixo 4000 prisioneiros, aos que obrigou a cargar durante 200 leguas coas campás pequenas da igrexa. Non sería ata dous séculos e medio máis tarde, que Santiago recuperaría as súas campás cando Fernando III o Santo recuperounas, esta vez aos ombreiros dos sarracenos.
As crónicas musulmás introducen outra lenda que conta como se salvou do saqueo o sepulcro do apóstolo Santiago. Segundo as súas fontes, ao chegar á localidade deserta, Almanzor atopou un ermitaño sentado sobre o sepulcro e preguntoulle: «Por que estás aquí?», a iso que o gardián respondeu: «Eu son familiar de Santiago». Entón, poida que por respecto ou por superstición, o heroe musulmán mandou que ninguén fixese dano ao ermitaño e que se protexese a tumba da súa profanación. Ordenou a retirada e en Lamego despediuse aos condes cristiáns que foron premiados con magníficos vestidos. Semanas máis tarde, chegaba a Córdoba con moitísimos cautivos, as campás da igrexa de Santiago e as follas das portas da cidade.
As campás utilizáronse como lámpadas para a mezquita e as portas como armadura dos teitos das novas naves que se estaban construíndo en dita mezquita maior.
A presenza de Almanzor en Galicia deu pé a moitas lendas, onde o caudillo musulmán adquire un especial protagonismo. Unha delas di o seguinte:
Ao estenderse a noticia de que o temido caudillo avanzaba coas súas numerosas e avezadas tropas, as xentes de vilas e aldeas fuxían abandonando as súas casas, campos e gando; os señores feudales, ante a inminencia dun perigo ao que non podían resistir, collidos por sorpresa pola rapidez do ataque inesperado, deixaban tamén os seus castelos, afastándose cara ao Norte, para agruparse alí e emprender unidos o contraataque para rexeitar aos mouros.
Atravesando as montañas de Fuentefría, o exército comandado por Almanzor estendeuse por toda a comarca de Salvatierra, levando a sangue e lume o seu avance victorioso, apoderándose de gandos que haberían de alimentar aos seus homes e de todo o que puidese servirlles para afianzar o seu poderío e defenderse dunha recuperación por parte dos galegos. Así chegou ata os vales de Troncoso, San Pedro e As Oliveiras, nas cercanías do castelo de Sobroso, e neste lugar o seu capitán Ab-de o-Kader adiantouse para explorar o camiño e observar as disposicións e elementos de defensa con que contaba. Mais, o castelo achábase abandonado e aínda máis sorprendidos quedaron ao comprobar que as súas portas estaban abertas. Con cautela entraron algúns mouros no patio, e, convencidos tomaron posesión del e enviaron a noticia a Almanzor.
Rendo Ab-de o-Kader e os seus homes, instalados nos salóns da torre da homenaxe e as súas dependencias, dispoñíanse a gozar dun descanso saboreando os viños que acharan, oíron, non sen inquietude, unha suave e estraña música que acompañaba o recital dun romance. Ab-de o-Kader e os seus subordinados subiron ata a plataforma da torre, de onde viña a voz; alí un vello cego, sen dúbida juglar do señor de Sobroso, tocaba unha zanfoña coa que acompañaba a súa canción, sen parar amentes nos soldados que fixeran acto de presenza. Ab-de o-Kader, considerando como unha ultraxe a indiferenza do ancián, indignado ante o que considerou unha burla, empuñou a súa cimitarra e descargou un rápido golpe sobre as bonecas do músico, cercenándole as mans; e dun segundo golpe, lle decapitou.
E mentres se izaba a bandeira da media lúa no castelo, os refugallos do infeliz juglar foron arroxados ao pé da muralla.
Inmediatamente chegou ao castelo Almanzor, que utilizou a Sobroso como aposento do seu cuartel xeral.
Desde unha das atalayas, o almuédano convocou aos soldados á oración; despois, Almanzor reuníase cos seus capitáns nunha das salas da torre para estudar o plan a realizar no avance sucesivo e como habería de efectuarse o asalto á cidade de Santiago de Compostela, que era o seu principal obxectivo.
Pero os seus deliberaciones interrompéronse ao escoitar un canto á vez suave, melancólico e vigoroso, asombrándose a non comprender de onde procedía aquela estraña música.
Ab-de o-Kader referiu entón o acontecido co vello e cego juglar, ordenando entón Almanzor que se repetise o mesmo castigo co importuno músico que ousaba mofarse del e dos seus guerreiros.
Varios soldados mouros rexistraron o patio, as atalayas, as murallas; pero non acharon a ninguén que puidese ser músico e cantos tan impertinentes. O mesmo Ab-de o-Kader, guiándose polo son que non deixaba de oírse insistentemente e lúgubre na noite, puido achar, ao pé da muralla onde arroxou o corpo mutilado do ancián cantor da torre, a súa vella zanfonña, que tocaban as dúas mans cortadas; e era como un eco a voz do vello músico, que seguía cantando e canta aínda, segundo dise, cando se presente unha gran calamidade para Galicia.
